Ile trwa urlop macierzyński?

Urlop macierzyński trwa 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie (dwójka dzieci – 31 tygodni, trójka dzieci – 33 tygodnie, czwórka dzieci – 35 tygodni, piątka i więcej dzieci – 37 tygodni).  Pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest zazwyczaj dzień porodu (jeżeli np. poród, czyli początek urlopu macierzyńskiego, nastąpił w piątek, to taki urlop kończy się w czwartek po upływie 20 tygodni kalendarzowych).

Warto wiedzieć

• Kobieta może wykorzystać maksymalnie 6 tygodni urlopu przed porodem, a po porodzie jego pozostałą część, czyli co najmniej 14 tygodni.

• Możliwa jest rezygnacja z urlopu macierzyńskiego, ale dopiero po wykorzystaniu przez matkę co najmniej 14 tygodni urlopu po porodzie. Niewykorzystana część urlopu może być przyznana ojcu dziecka, jeżeli złoży odpowiedni wniosek do pracodawcy. Pracownica chcąca zrezygnować z  urlopu macierzyńskiego powinna złożyć pisemny wniosek do pracodawcy nie później niż 7 dni przed powrotem do pracy. Wniosek powinien zawierać także zaświadczenie od pracodawcy zatrudniającego ojca dziecka potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu przez pracownika.

• Rodzice nie mogą przebywać na urlopie macierzyńskim jednocześnie (jeżeli mama zrezygnuje z części urlopu i przekaże go tacie), ale tata może w tym czasie wykorzystać urlop ojcowski, w wymiarze maksymalnie dwóch tygodni.

• W celu otrzymania zasiłku macierzyńskiego konieczne jest złożenie odpowiednich wniosków. Zasiłek macierzyński przysługuje za czas urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Jeżeli razem z wnioskiem o urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni złożony zostanie również wniosek u urlop rodzicielski w wymiarze 32 tygodni, wówczas wysokość zasiłku wyniesie 81,5% podstawy wymiaru przez 52 tygodnie. W innym przypadku zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego wyniesie 100%, a za cały okres urlopu rodzicielskiego wyniesie 70%.

Formalności

Podanie o udzielenie urlopu macierzyńskiego – Maternity Leave Request_PL

Do wniosku konieczne jest kopię dołączenie skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub dosłanie go, gdy tylko ten akt zostanie wystawiony.

Ile trwa?

Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje rodzicom adopcyjnym, a także tym, którzy przyjęli dziecko jako rodzina zastępcza. Wymiar zależy od liczby przysposobionych jednorazowo dzieci. I tak przy przyjęciu: jednego dziecka pracownikowi przysługuje 20 tygodni urlopu, dwojga dzieci - 31 tygodni, trojga dzieci - 33 tygodnie, czworga dzieci - 35 tygodni, pięciorga i więcej dzieci - 37 tygodni.

Warto wiedzieć

• Przyszli rodzice adopcyjni, a także ci, którzy przyjęli dziecko jako rodzina zastępcza mają prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jednak nie dłużej niż do ukończenia przez to dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – 10 roku życia. W każdym przypadku, gdy pracownik przyjął dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w minimalnym wymiarze 9 tygodni.

• Po wykorzystaniu przez jednego z rodziców 14 tygodni urlopu macierzyńskiego istnieje możliwość zrezygnowania z pozostałej części tego urlopu. Może mieć to jednak miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy drugi rodzic przejmuje pozostałą część urlopu.

• W przypadku urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego skorzystanie z 14 pierwszych tygodni nie jest obowiązkiem wyłącznie mamy. Zatem nie ma przeszkód, aby to ojciec przysposabiający dziecko lub przyjmujący je na wychowanie jako rodzic zastępczy wykorzystał taki urlop jako pierwszy.

• O zasiłek macierzyński można wnioskować od momentu przyjęcia dziecka na wychowanie.

Formalności

Podanie o udzielenie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego – Leave on the terms of maternity leave Request_PL

O zasiłek macierzyński można wnioskować od momentu przyjęcia dziecka na wychowanie. Aby otrzymać zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie, należy złożyć dokumenty za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego. Jednym z nich jest oświadczenie z informacją, od kiedy przyjęliśmy dziecko na wychowanie; niezbędny jest też jeden z tych dokumentów:

• Zaświadczenie z sądu opiekuńczego, które zawiera datę wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka oraz datę urodzenia dziecka.

lub

• Kopia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka wraz z poświadczeniem sądu opiekuńczego, które zawiera datę wystąpienia do sądu w tej sprawie oraz datę urodzenia dziecka.

W przypadku dziecka z odroczonym obowiązkiem szkolnym wymagana jest decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Aby dostać zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, trzeba natomiast złożyć następujące dokumenty:

• Dokument potwierdzający wiek dziecka (np. odpis skrócony aktu urodzenia dziecka).

• Prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowę cywilnoprawną zawartą między rodziną zastępczą a starostą.

• Decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.

Ile trwa?

W 2023 roku nastąpiło uniezależnienie prawa do urlopu rodzicielskiego (zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego) od pozostawania matki dziecka w dniu porodu w zatrudnieniu (ubezpieczeniu z tytułu choroby i macierzyństwa).

To oznacza, że pracujący tata będzie mógł rozpocząć korzystanie z urlopu (zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu) albo zaraz po urodzeniu dziecka albo też wykorzystać ten urlop (zasiłek macierzyński za okres tego urlopu) w późniejszym okresie – do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia.

Kodeks pracy zakłada, że pracujący rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub w wymiarze 43 tygodni w przypadku porodu mnogiego. Urlop rodzicielski we wspomnianym wymiarze będzie przysługiwał łącznie obojgu pracownikom – rodzicom dziecka.

Każdemu z rodziców dziecka będzie przysługiwało wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z ww. wymiaru urlopu. Będzie to nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego, która przysługuje nie tylko ojcu, ale każdemu z rodziców dziecka. Zatem z wyżej określonego wymiaru urlopu rodzicielskiego prawo do nieprzenoszalnych 9 tygodni tego urlopu przysługuje zarówno pracownicy-matce dziecka, jak i pracującemu ojcu dziecka, a pozostałym wymiarem urlopu (tj. 23 albo 25) pracownicy-rodzice dziecka mogą się podzielić według swojego uznania. 

Warto wiedzieć

• Urlop rodzicielski rodzice mogą wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym przypadają szóste urodziny dziecka (np. w przypadku dziecka urodzonego 15 maja 2019 r. ostatni dzień urlopu rodzicielskiego musi przypaść najpóźniej 31 grudnia 2025 r.).

• Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik, ojciec dziecka, ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 (w przypadku urodzenia  przez matkę jednego dziecka przy jednym porodzie) lub 34 tygodni (w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie).

Urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom lub – jeśli tak wspólnie postanowią – jednemu z nich. Udziela się go jednorazowo lub maksymalnie w pięciu częściach. 

Formalności

Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze – Family Leave Request until 21st day from delivery_PL / Family Leave Request after 21st day from delivery_PL

Wniosek o udzielenie części urlopu rodzicielskiego – Partial Family Leave Request_PL

Wniosek o ten urlop powinien być złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu albo od razu z wnioskiem o urlop macierzyński.

Ile trwa?

Pracownikowi, który jest zatrudniony przynajmniej 6 miesięcy (wliczane są również poprzednie okresy zatrudnienia, niezależnie od pracodawcy) przysługuje prawo do urlopu wychowawczego. Jego wymiar to maksymalnie 36 miesięcy i można go wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy szósty roku życia. Jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesiący może być udzielony na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18. Roku życia.

Warto wiedzieć

• Urlop wychowawczy w wyżej wymienionym wymiarze przysługuje łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka. Każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z wymiaru urlopu określonego powyżej. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. Skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej jednego miesiąca oznacza wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka urlopu.Z urlopu można skorzystać maksymalnie w pięciu częściach.

• Za urlop wychowawczy nie przysługuje zasiłek ani wynagrodzenie.

• Wniosek należy przedstawić najpóźniej 30 dni przed planowanym powrotem. Za zgodą pracodawcy z urlopu wychowawczego można również zrezygnować w każdej chwili.

Formalności

Podanie o udzielenie urlopu wychowawczego – Parental Leave Request_PL

Wniosek o ten urlop powinien być złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Poniższe informacje zostały opracowane na podstawie bieżących przepisów Prawa Pracy. W celu uzupełnienia informacji zachęcamy do zapoznania się z Działem VIII Kodeksu Pracy (Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem).

Siła wyższa

Pracujący rodzice mogą zwolnić się od pracy z powodu działania siły wyższej – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym – w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, z zachowaniem za czas tego zwolnienia prawa do połowy wynagrodzenia (obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy).